INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Piotr Szorc (Schortcz, Schurtcz) z Obrębu h. Mora  

 
 
Biogram został opublikowany w XLVIII tomie Polskiego Słownika Biograficznego w latach 2012-2013.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Szorc (Schortcz, Schurtcz) Piotr z Obrębu h. Mora (zm. ok. 1503), rotmistrz wojsk królewskich, starosta kiszewski, namiestnik starosty malborskiego.

Krewnymi S-a byli: Paweł zwany Szorc z Obrębu na Mazowszu, który od ok. r. 1420 zaczął pisać się ze Sławca (pow. łomżyński), po nabyciu jego części od Mikołaja z Małoklęki, jego brat, Piotr Szorc z Olszyn, podsędek i sędzia wizneński, oraz Borek Szorc z Obrębu (u A. Bonieckiego: Borek z Góry i Obrębu), wojski czerski, podskarbi i marszałek na dworze książąt mazowieckich.

W czasie wojny trzynastoletniej zaciągnął się S. do wojsk kor.; jako rotmistrz występował w dokumentach od r. 1461. Król Kazimierz Jagiellończyk co kilka miesięcy układał się z nim w sprawie zapłaty za służbę. Za wierność i zasługi podczas wyprawy pruskiej otrzymał S. od króla 5 IX 1464 w Łęczycy starostwo w Starej Kiszewie (woj. pomorskie, pow. kościerzyński) oraz zapis 1 tys. fl. na tych dobrach. Po Wielkanocy (1465), podczas pobytu króla na Litwie, S. i inni dowódcy najemników królewskich: Tomiec, Jan Jasieński i Jan Bukowski, z powodu niewypłaconego żołdu, zagrozili spustoszeniem katedry gnieźnieńskiej i klasztoru kanoników regularnych w Trzemesznie; ustąpili dopiero po wypłaceniu im przez bp. poznańskiego Andrzeja Bnińskiego 1 tys. fl. We wrześniu 1465 uczestniczył S. w oblężeniu Starogardu przez wojska kor., dowodzone przez Pawła Jasieńskiego; wraz z nim i Wawrzyńcem Schrankiem został w październiku t.r. uprowadzony przez oddział obrońców miasta, udających zaciężnych królewskich. W sierpniu 1466 wycofujące się ze Starogardu wojska krzyżackie przeniosły jeńców do Chojnic; zwolniono ich po kapitulacji miasta 28 IX t.r.

Zakończenie wojny umożliwiło S-owi osiedlenie się w Starej Kiszewie i objęcie starostwa. W marcu 1472 otrzymał zapis 200 fl. węgierskich na Starej Kiszewie i przynależnych do starostwa wsiach. Na polecenie króla miał t.r. zebrać i opłacić rotę na wyprawę przeciw Mikołajowi Tungenowi, pretendentowi do biskupstwa warmińskiego, który od wiosny usiłował podporządkować je zbrojnie. Wojska królewskie dowodzone przez Jana Kościeleckiego poniosły klęskę, a S. dostał się do niewoli. W r. 1473 otrzymał S. od Kazimierza Jagiellończyka tytułem rekompensaty za koszty wyprawy 100 fl., zapisanych na majątku kiszewskim, w r. 1474 – 100 grzywien polskich, a na początku sierpnia 1476 dodatkowo 50 fl. W l. 1485–6 odnotowano w królewskiej księdze skarbowej wyasygnowanie na rzecz S-a 160 fl. przez woj. pomorskiego Mikołaja Wulkowskiego oraz 30 fl. wypłaconych przez Gdańsk z należności królewskiej.

Ok. r. 1485 został S. jednym z najbliższych współpracowników star. malborskiego Zbigniewa Tęczyńskiego; podczas jego nieobecności sprawował władzę w Malborku obok trzech innych zarządców z kompetencjami namiestniczymi, przy czym w prowadzonej przez nich korespondencji podpisywał się na pierwszym miejscu, od r. 1494 niekiedy nawet jako starosta. Realizując politykę królewską w Prusach, naraził się Gdańskowi; gdy starał się interweniować u monarchy w sprawie kupca i banity Grzegorza Materny, wywołał tym oskarżenia gdańszczan o sprzyjanie mu oraz ich protest u króla Jana Olbrachta; ostatecznie władca wystosował pismo wzywające S-a do zaprzestania wspierania Materny. Po ustąpieniu w r. 1496 Tęczyńskiego ze starostwa pozostawał S. faktycznym zarządcą zamku malborskiego. Star. malborskim tytułował się jeszcze w październiku 1501, choć w tym samym czasie jako starostowie malborscy występowali także inni. Podpisany jako zarządca, donosił S. gdańszczanom w styczniu 1503 o wysłaniu konnych dla ochrony kupców gdańskich, wracających z jarmarku toruńskiego. Przebywając na miejscu, pełnił obowiązki starościńskie w zastępstwie starosty, Piotra Szafrańca, który nie rezydował w Malborku. Oddanie i zasługi S-a na tym polu docenili nawet gdańszczanie. W maju t.r. Prusacy wystąpili do króla Aleksandra Jagiellończyka o pozbawienie Szafrańca urzędu, a powierzenie go komuś z miejscowej szlachty lub któremuś z przybyszów zasiedziałych w Prusach, S-owi lub wójtowi malborskiemu Mikołajowi Szpotowi. S. w zapisce królewskiej księgi skarbowej z 26 VIII 1503, kiedy otrzymał 100 fl., tytułowany był kaszt. malborskim. W sierpniu t.r. otrzymał od króla poł. majątku po zmarłym mieszczaninie malborskim; w liście do bp. warmińskiego Łukasza Watzenrode z 28 IX władca donosił, że wynagrodził już S-a zgodnie z jego zasługami. S. zmarł prawdopodobnie pod koniec r. 1503.

Żoną S-a była, wywodząca się z możnego rodu pomorskiego, Barbara ze Świncza; Kazimierz Jagiellończyk potwierdził jej 14 VI 1471 zapis 500 fl. węgierskich na dobrach kiszewskich. Zapewne z tego małżeństwa pochodził syn Jan (zm. 1532), po śmierci S-a star. kiszewski i dziedzic Grąd (paraf. Nowogród) w ziemi łomżyńskiej, żonaty z Gertrudą z Kiszewa, z którą miał dwóch synów Jana i Piotra. Prawnukiem S-a był Jan Szorc (zob.), podkomorzy malborski.

S. jest patronem jednej z ulic w Starej Kiszewie.

 

Boniecki, VI; Czaplewski, Senatorowie Prus Król.; Dachnowski, Herbarz, s. 177; Herbarz Ignacego Kapicy Milewskiego (dopełnienie Niesieckiego), Kr. 1870 s. 404–7; Kojałowicz W., Historiae Lituanae pars prior, De Rebus Lituanorum Ante susceptam Christianam Religionem, conjunctionemque Magni Lituaniae Ducatus cum Regno Poloniae Libri Novem, Dantisci 1650 s. 286; Niesiecki, VIII; Oracki, Słown. Warmii, Prus Ks., II; – Biskup M., Trzynastoletnia wojna z Zakonem Krzyżackim 1454–1466, W. 1967; Brodzicki C., Ziemia łomżyńska do roku 1529, W. 1999 s. 68, 103; Lata wojny trzynastoletniej w „Rocznikach, czyli kronikach” inaczej „Historii polskiej” Jana Długosza (1454–1466), Oprac. S. M. Kuczyński, K. Górski, Ł. 1965 II 202; – Akta Stanów Prus Król., I–IV; Cod. epist. saec., XV; Die Danziger Chronik vom Pfaffenkriege, Scriptores Rerum Prussicarum, Hrsg. T. Hirsch i in., Leipzig 1870 IV 682; Długos z, Annales, XII; Górski, Starostowie malborscy; Inventarium omnium et singulorum privilegiorum, litterarum, diplomatum, scripturarum et monumentorum quaecunque in Archivo Regni in arce Cracoviensi..., Wyd. E. Rykaczewski, P. 1862 s. 90, 93; Matricularum summ., I, IV; Mon. M. Aevi, XI (Index actorum saeculi XV ad res publicas Poloniae spectantium quae quidem typis edita sunt exceptis his); Stryjkowski, Kronika Pol., s. 5; Teki Pawińskiego, I (Liber Quitantiarum Alexandri Regis ab a. 1502 ad 1506), II (Liber Quitantiarum Regis Casimiri ab a. 1484 ad 1488).

Tomasz Maćkowski

 
 

Powiązane artykuły

 

Druga połowa XVI wieku

Druga połowa XVI wieku, a przede wszystkim interesujący nas okres panowania ostatniego Jagiellona – Zygmunta Augusta – to okres dominacji wojsk zaciężnych, co przekładało się na konieczność......
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

  więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.